“Đua” lãi suất huy động USD

Từ vài tuần trở lại đây, mặt bằng lãi suất (LS) huy động USD của các ngân hàng (NH) ngày một tăng lên, LS này đã cán mức 6,1%/năm và chưa có dấu hiệu dừng ở mức này.

Lãi suất USD “nóng”

Từ giữa tháng 1.2011, NH TMCP Việt Nam Thương Tín (VIETBANK) tăng LS huy động USD từ 0,9% - 1,3%/năm so với mức LS cũ. LS huy động USD kỳ hạn 6 tháng lên 5,9%/năm; LS tiết kiệm và tiền gửi thanh toán kỳ hạn 12 tháng là 6%/năm. Mức LS huy động USD cao nhất thuộc về NH TMCP Việt Nam Tín Nghĩa là 6,1%/năm đối với kỳ hạn 6, 9, 12 tháng; các kỳ hạn còn lại ở mức 5,2% - 5,9%/năm. Mức LS huy động USD phổ biến của các NH có vốn điều lệ khoảng 3.000 tỉ đồng như NH TMCP Phương Tây, Đại Á, Việt Á... từ 5% - 5,5%/năm. Còn đối với các NH TMCP lớn như Á Châu (ACB), Xuất nhập khẩu (Eximbank), Ngoại thương..., mức LS huy động USD ngấp nghé ở gần mức 5%/năm.

Thông thường LS huy động USD tăng khi nhu cầu vay USD tăng. Theo thông tin từ một NH cổ phần có mức LS huy động USD khoảng 6%/năm, NH này không có nguồn USD để cho vay nên buộc phải tăng mạnh LS huy động USD cao. Phân tích về mức chênh lệch LS cho vay tiền đồng và USD hiện nay sẽ dễ hiểu nhiều doanh nghiệp lựa chọn vay USD. LS cho vay tiền đồng đối với doanh nghiệp hiện ở mức 18% - 19%/năm, trong khi LS cho vay USD ở khoảng 7% - 8%/năm. Eximbank là một trong những NH có thế mạnh về huy động và cho vay ngoại tệ thế nhưng nguồn tin từ NH này cho hay cho vay USD không tăng đột biến.

Căn bệnh chủ yếu ở đợt tăng LS lần này được đánh giá là do thanh khoản. LS huy động tiền đồng được khống chế ở mức 14%/năm, một số NH vượt rào đẩy LS lên khoảng 16%/năm bằng các hình thức tặng thêm quà, tiền. Thế nhưng việc huy động tiền đồng không mấy dễ. Trong khi đó LS huy động USD không bị khống chế ở khối khách hàng cá nhân (LS huy động USD đối với doanh nghiệp khống chế 1%/năm). Cứ mỗi lần NH gặp mất thanh khoản, LS huy động USD bị đẩy lên và cuộc đua LS huy động USD bắt đầu xuất phát từ 3,5%/năm cho đến nay đã lên 6,1%/năm (tăng gần 100%). Theo quy định, khoảng 30% lượng USD mà NH huy động được phép chuyển đổi sang tiền đồng (trước đây trạng thái 30% này còn có vàng nhưng vừa qua lượng vàng huy động được của NH không được quy đổi sang tiền đồng) nên nguồn cung USD này phần nào góp phần làm cho giá USD giảm xuống, hiện nay dao động quanh mức 21.000 đồng/USD. TS Lê Thẩm Dương - Trưởng khoa Quản trị doanh nghiệp trường Đại học Ngân hàng TP.HCM cho rằng LS huy động USD ở mức 6%/năm chỉ xảy ra ở một số NH, điều này cho thấy sự thiếu USD là cục bộ, chứ không phải toàn bộ các NH đều thiếu và sự mất thanh khoản xảy ra không đều. Trường hợp các NH đều tăng LS lên 6%/năm thì thị trường thật sự mới có vấn đề.

Cẩn trọng khi vay

Theo TS Lê Thẩm Dương, thực trạng thị trường USD Việt Nam hiện nay có hiện tượng đáng quan ngại. Trước đây, giá USD thế giới giảm thì USD trong nước tăng và bây giờ giá USD có xu hướng giảm nhưng LS huy động USD tăng. Lượng USD vào Việt Nam ngày càng tăng chẳng hạn kiều hối (tính cả năm 2010 lên 8 tỉ USD), đầu tư... nhưng lúc nào cũng cảm thấy thiếu USD. Vấn đề là các NH không huy động được nguồn kiều hối mà lượng ngoại tệ này nằm trong dân rất nhiều. NH tăng LS huy động USD nhưng không huy động được nên tiếp tục tăng lên. Ông Lý Xuân Hải - Tổng giám đốc ACB nhận xét LS huy động USD cao như hiện nay là điều bất hợp lý. LS USD trên thế giới ở khoảng 0,5% - 1%/năm, trong khi Việt Nam lên hơn 6%/năm. LS huy động USD cứ tăng như vậy thì khó có thể nào kéo LS huy động tiền đồng giảm. So sánh lạm phát Việt Nam và Mỹ, mức chênh khoảng 8%/năm nên mức LS huy động tiền đồng và USD cũng chênh khoảng mức này.

Ông Dương cho rằng tình trạng các doanh nghiệp vay USD ngày càng nhiều (khi LS cho vay tiền đồng và USD có mức vênh khá lớn) là mối nguy hiểm. Bởi doanh nghiệp sẽ không thể nào lường trước được sự biến động của LS, tỷ giá. Doanh nghiệp vay USD và bán ra với mức giá niêm yết, đến thời hạn trả nợ NH thì phải mua theo giá tự do. Mức chênh lệch tỷ giá trong và ngoài NH cao nhất vừa qua lên đến 10% cộng với LS vay USD thì nhiều khi doanh nghiệp chưa chắc được lợi. Hơn nữa, áp lực trả nợ USD nếu rơi vào cùng một thời điểm sẽ dẫn đến nhu cầu tăng cao đẩy giá USD tăng. Cơ quan chức năng cần có giải pháp để giảm LS huy động USD để từ đó LS huy động tiền đồng giảm xuống chứ hiện nay khu vực sản xuất kinh doanh đang chịu không nổi với mức LS cho vay tiền đồng. Còn giảm LS huy động tiền đồng mà không giảm LS huy động USD, lúc đó sẽ xảy ra tình trạng người dân đi mua USD gửi, làm cho giá USD tăng.

(Thanh niên)